حسین خان دره شوری و انگیزه آموزش عشایری

.................

من چند هفته پس از صدور فرمان وکیل باشی به مدرسه رفتم .به کارخانه ی آدم سازی رفتم .زحمت زیاد کشیدم.رنج فراوان بردم بلکه آدم شوم.

من اولین کودک قشقایی بودم که در کلاس های ابتدایی شاگرد اول می شدم .

قشقایی ها در روزگار سختی و مشقّت یکدیگر را دوست می دارند .همه ی تبعیدی ها از پیشرفت های درسی من خوش حال می شدند و به کسانم تبریک می گفتند.

در میان خان ها و کلانتران آن که به نحوی شورانگیز به تشویق من برخاست،حسین خان دره شوری کلانتر مشهور ایل بود .این مرد عزیز که پس از صولت الدوله مقتدرترین شخصیت قشقایی بود و به همین دلیل هم پس از چندی تیرباران گشت از موفقیت من بیش از دیگران شادمان شد .

روزی،هنگامی که از مدرسه بیرون می آمدم با فرستاده ی حسین خان روبه رو شدم .جوان زبده ای بود .دستور داشت که مرا به خانه ی اربابش که نزدیک مدرسه بود ببرد .من از کسانم اجازه نداشتم.خواستم نروم.کیفم را از دستم گرفت و مجبورم کرد که بروم.

به زودی به خانه کلانتر دره شوری رسیدم که بسیاری از کلانتران مهمانش هستند .میزبان پرجلال و نامدار، برخلاف معمول و انتظار ، به احترام من که کودک یازده ساله ای بودم از جا برخاست و با لحنی مهربان از همه ی مهمانان خواست که از جا برخیزند و آن گاه گفت : « به اولین بچه ی قشقایی که خوب درس می خواند احترام کنید تا بچه های دیگر قشقایی هم خوب درس بخوانند .من دستور داده ام که پسرم جهانگیر را از ایل به تهران بیاورند که درس بخواند .ما از شهر عقب افتاده ایم .از عشایر دیگر هم جلو نیستیم .مدت هاست که بچه های بختیاری تحصیل می کنند .عده ای از آن ها را به خارجه فرستاده اند .»

کلانتر متواضع و هوشمند طایفه ی دره شوری مرا در کنار خود نشاند .پیشانیم را بوسید .دفترم را دید.خطم را پسندید و گفت : « پدرت اسیر بود.مادرت را هم به اسارت آوردند .از همه جا خبردارم ..دارو ندارتان به غارت رفته است .از هستی ساقط شده اید .چیزی برایتان برجا نمانده است .صاحب بهترین سفره ها و زیباترین اسب های قشقایی بودید و حالا در اتاقک تاریک یک طویله زندگی می کنید .ولی فرزند، برای تو بد نشده است ، اگر خوب درس بخوانی جای سوخته ها سبز می شود .»

مژه هایم تر بودند . بغض گلویم را گرفته بود .بغض گلوی همه را گرفته بود .چشم ها از اشک لبریز بود .همه آماده ی گریستن بودند .روزگار سختی بود.فقط چند روزی از مرگ سردار ایل در زندان می گذشت .

من آن روز را هیچ گاه فراموش نکرده ام و نمی کنم .هنوز بوسه ی افتخاربخش این انسان صادق و صمیمی را بر پیشانی خود احساس می کنم .هنوز آهنگ پرطنین کلام و ارتعاش هیجان انگیز صدایش را در گوش دارم .من آن روز را هیچ گاه فراموش نکرده ام و نمی کنم.آن روز برای من یک روز تاریخی بود .روزی بود که گویی تکلیف روزهای دیگر عمرم را مشخص کرد.روزی بود که سرنوشت سال های آینده ی حیاتم را رقم زد .مثل این که از آن روز به بعد چشم انداز تازه ای پیش روی داشتم .راهم معین بود ،‌راهی قشنگ که از میان سرزمینی دلکش می گذشت و به سوی قله ها می رفت .

.....

نوشته ی فوق برگزیده ای است از کتاب « اگر قره قاج نبود ... » نوشته ی " محمد بهمن بیگی " ، انتشارات نوید شیراز .

سلامی دوباره ....

مدتی بود به علت تغییر محل زندگی ، بی اینترنت شده بودیم ! اصلا اوضاع خوبی نیست ! خدا قسمت هیچ کس نکند .یک مدت که بلاگفا حسابی ما را از نان خوردن انداخت !  ( منظورم دور بودن از نوشتن است ) و مدتی هم اسباب کشی و منتظر ماندن تا کی سرویس دهی اینترنت به ما هم تعلق می گیرد ! 

به این ترتیب از تمام دوستان و همکاران بابت این تأخیر عذرخواهی می کنم .امیدوارم حکایت " تا سه نشه بازی نشه " در این جا مصداق پیدا نکند .

اما ....

اما این دوربودن از فضای مجازی ، چندان برای من خالی از لطف نبود .هجوم آوردن به سمت کتاب ( غیر از این مدت مهمانداری های متعدد و دید و بازدیدها و رسیدن به کارهای ناتمام ) که خواندنشان واقعا لذت بخش بود . اسم تمام ای کتاب ها را برایتان می نویسم تا اگر تمایل داشتید شما هم آن ها را بخوانید :

از کتاب های کودکان شروع می کنم :

1- موشی و جزیره ی اسرار آمیز : نویسنده و تصویرگر : مارکوس فیستر  مترجم سید مهدی شجاعی انتشارات پرورش فکری کودکان و نوجوانان . این کتاب از وسط هر صفحه به صورت افقی دو قسمت شده .در قسمت بالا داستان را به صورتی ادامه می دهید که به یک پایان شادمانه می رسید و در قسمت پایین داستان را طوری ادامه می دهید که داستان را با پایانی غم انگیز به اتمام می رسانید . البته این اتفاق از وسط های کتاب می افتد و شما در ابتدا شرح ماجرا را می خوانید . فکر کنم خواندن آن در کلاس برای بچه ها نوعی چالش ایجاد کند شاید آن ها بخواهند ادامه ی داستان را به نحو دیگری تمام کنند . به هرحال ایده ی خوبی برای یک کتاب داستان برای بچه ها بود .تصاویر قشنگی هم دارد .چاپ اول این کتاب در سال 1381 است .

2- خانه ی جانوران : باز هم از انتشارات کانون پرورش فکری ، نویسنده باربارا تیلور و مترجم امیر حسین بنکدار . عکاس تصویرهای این کتاب هم اندی گرافورد و جئوف برایتلینگ بوده اند . این کتاب مرجع بسیار مناسبی برای تحقیق در مورد لانه های جانوران است . شما می توانید " خانه ی جانوران " را در کلاس درستان داشته باشید و از شگفتی های خلقت هم خودتان اگاه شده و هم بچه ها را باخبر سازید . من که اطلاعات خوبی راجع به لانه سازی جانوران به دست آوردم .حتی بیش تر از کتاب " معماری حیوانات " .

3-اگر می خواهید ذهن فلسفه گر بچه ها را به تکاپو وادارید ، کتاب " زرد و صورتی " را برایشان بخوانید . نویسنده و تصویرگر این کتاب ویلیام استیگ و مترجم هم کلر ژوبرت است .انتشارت کانون پرورش فکری و چاپ اول 87 .

4- 100 دانشمند ایران و اسلام .این کتاب هم مرجع خوبی برای تحقیق است .مطالب جمع آوری شده درمورد دانشمندان ایرانی و دانشمندان مسلمان می تواند پیشینه علم را برای بچه ها توضیح دهد . این کتاب نوشته حسن سالاری .از انتشارات دانش پژوه در چاپ دوم 1390 .

5- 101 قصه از دنیای حیوانات .نوشته ی ازوپ .ترجمه پریسا همایون روز . از انتشارات قدیانی .این کتاب با قطع بزرگ و پر از عکس ها و نقاشی های جالبش ایده های خیلی قشنگی را برای فرایند اموزش در سال تحصیلی پیش رو به ذهن من آورد . با آن که کتاب های توسعه سواد خواندن ( ازداستان های ازوپ و لافونتن و کلیله و دمنه )آقای مجدفر دوسالی هست که در کلاس های درس من حضور دارند اما خواستم سبک دیگری از روایت های ازوپ را در این کتاب بخوانم . کوتاه و گویا نوشته شده اما این که آخر هرداستان یک پیام اخلاقی برایش نوشته شده کار درستی به نظر نمی رسید .نتیجه گیری به عهده خواننده باشد بهتر است . 

یک موضوع خیلی جالب در این جا اتفاق افتاد و آن این که در آخر کتاب نوشته ای توجه مرا به خود جلب کرد . خواننده ی کوچولویی که نظر خود را در آخر این کتاب ثبت کرده بود . خودش را " کَرَمی " معرفی کرده و نوشته بود :

" کتاب خوبی بود ولی در صفحه 114 داستانش هیچ ربطی به حیوانات نداشت ( من نگاه کردم ، موضوع داستان از باد و خورشید بود ) و بعضی از پیام های اخلاقی اش هم تکراری بود داستانش هم خیلی بچگانه ولی آموزنده بود .به طور کلی بگم 60 درصد ( 60در صد را هم کسری نوشته بود ) خوب بود و 40 درصد بد بود منظور کتاب خوبی بود ولی فقط 60 درصد خوب بود "

نظر قشنگ این خواننده ، ایده جدیدی را به ذهن من آورد که حتما در پست های بعدی آن را برایتان خواهم نوشت .همین طور کتاب های دیگری را هم که خوانده ام در پست بعدی معرفی می کنم .